امام على عليه السلام : خَيرُ الشِّعرِ ما كانَ مَثَلاً ؛ 

امام على عليه السلام :بهترين شعر ، آن است كه مَثَل شود .

 امام على عليه السلام : السِّواكُ يَجلُو البَصَرَ ؛ 

امام على عليه السلام :مسواك كردن مايه روشنايى ديدگان است .

 امام على عليه السلام : جَودَةُ الكَلامِ فِي الاِختصارِ ؛ 

امام على عليه السلام :نيكويى گفتار در كوتاه بودن آن است .

 امام على عليه السلام : آفَةُ الكَلامِ الإطالَةَ ؛ 

امام على عليه السلام :آفت سخن ، طولانى كردن آن است .

امام على عليه السلام : لاتَتَكَلَّمَنَّ إذا لَم تَجِد لِلكَلامِ مَوقِعا ؛ 

امام على عليه السلام :وقتى براى گفتار ، زمان مناسبى نمى بينى سخن مگو.

 امام على عليه السلام : الخَطُّ لِسانُ اليَدِ ؛ 

امام على عليه السلام :خط ، زبانِ دست است .

 امام على عليه السلام : نَظِّفُوا بُيُوتَكُم من حَوكِ العَنكَبوتِ ؛ 

امام على عليه السلام :خانه هايتان را از تار عنكبوت پاك كنيد .

 امام على عليه السلام : النَّظيفُ مِنَ الثِّيابِ يُذهِبُ الهَمَّ و الحُزنَ ؛ 

امام على عليه السلام :لباس پاكيزه اندوه را مى زدايد .

 امام على عليه السلام : تَنَظَّفُوا بِالماءِ مِنَ النَّتِنِ الرِّيحِ الَّذي يُتَأذّى مِنهُ ؛ 

امام على عليه السلام :خود را با آب از بوى ناخوشايند ، كه ديگران را مى آزارد ، پاك كنيد .

امام على عليه السلام : اِبدَؤوا بِالمِلحِ في أوَّلِ طَعامِكُم ؛ 

امام على عليه السلام :غذا خوردن را با چشيدن نمك آغاز كنيد .

امام على عليه السلام : لا لِباسَ أجمَلُ مِنَ السَّلامَةِ ؛ 

امام على عليه السلام :هيچ لباسى زيباتر از سلامتى نيست .

 امام على عليه السلام : النَّظَرُ إلَى الخُضرَةِ نُشرَةٌ ؛ 

امام على عليه السلام :نگاه كردن به سبزه موجب شادابى است .

 امام على عليه السلام : كُلُّ يَومٍ لا يُعصَى اللّه ُ فيهِ فَهُوَ عِيدٌ ؛ 

امام على عليه السلام :هر روزى كه در آن خداوند نافرمانى نشود ، عيد است .

من حب علی دارم و عالم دارم
با این همه مایه چه دگر کم دارم
با لطف خدا اگر بمانم ثابت
در روز جزا کجا دگر غم دارم

با موی سفید و رو سیاهی چه کنم
بابار گناه و بی پناهی چه کنم
گر دست مرا علی نگیرد فردا
آن روز به درگاه الهی چه کنم؟

دل سر نکشد دمی ز پیمان علی
جانم شود ای کاش به قربان علی
خواهی که به ملک دل شوی حکم روا
مانند قلم باش به فرمان علی

مولای رادمردان هنگامی که عمرو بن عبدود را کشت، به لباس های فاخر و تجهیزات جنگی او دست نزد. برخلاف پهلوانان عرب که پس از کشتن حریف، او را لخت و عور می کردند و برخی حتّی از سر عداوت و دنائت، مقتول را مُثله می نمودند، قهرمان با فتوّتِ اسلام، هرگز حریم حریف را نشکست و او را بسیار محترمانه در میدان رها کرد. عمر بن خطّاب به حضرت علی علیه السلام اعتراض کرد و گفت: چرا لباس هایش را نکندی که زره اش سه هزار می ارزید و مانند آن در میان عرب پیدا نمی شد. پاسخ داد: شرمم آمد که لختش کنم.

وقتی که خواهر عمرو بن عبدودّ به بالای سر جنازه برادرش رسید و او را با لباس های گران بهایش دید، بی اختیار گفت: «ما قَتَلَهُ اِلاّ کفْوٌ کریمٌ / قاتل برادرم همآوردِ بزرگواری بوده است.» و پرسید که برادرم را چه کسی کشته است؟ پاسخ دادند: علی بن ابی طالب. خواهر عمرو بن عبدودّ تا نام علی علیه السلام شنید با افتخار گفت:

«قاتله کفْوٌ کریمٌ / قاتل برادرم همآورد بزرگواریست.» و اضافه کرد: برادرم خود همیشه آرزو می کرد، روزی که بالاخره کشته می شود به دست مرد کریمی کشته شود، و سپس در رثای برادر مقتولش مرثیه ای سرود به این ترتیب:

لو کانَ قاتلُ عَمروٍ غیر قاتِله * لکنتُ اَبکی علیه آخرَ الابدی

لکنَّ قاتلَه مَن لایعابُ به * مَن کانَ یدعی قدیما بیضةَ البلدی

- اگر قاتل برادرم غیر از علی بود، تا ابد برایش می گریستم، ولی قاتل برادرم مردی است که بر او عیبی نیست و کسی است که از قدیم، بزرگ مرد شهر و ماه مکه خوانده شده است.

افزون بر این مرثیه، خواهر عمرو بن عبدودّ مرثیه بلند دیگری نیز دارد که در آن بیش از آن که در مرگ برادرش بنالد، به قاتل برادرش - یعنی حضرت علی علیه السلام - می بالد و فتوّت و جوانمردی مولا علی علیه السلام را می ستاید.

جوانمرد اگر راست خواهی ولیست * کرم، پیشه شاه مردان علیست

حیدرانه ها
(داستان های شیرین و مستند از شجاعت حضرت علی (ع))

محمد صحتی سردرودی

چون نامـه ی اعمـــال مارا پیچیدند
بردند و به میــزان عمـل سنـجیدند
بیش از همه کس گناه ما بود ولی
مــــارا به محـــبت علی بخـشیدند

ای آنکه علی علی کنی کیست علی  

  آنچه که تو وصف او کنی نیست علی
یک روز بزیست آنچنان که میزیست علی     

    آنگه بیا به من بگو کیست علی

                  اسلام بجز اسم علی پایه ندارد                

  قرآن بجز حب علی آیه ندارد
            گفتم بروم سایه لطفش بنشینم         

   دیدم که علی نور بود سایه ندارد

                  گفتم كه علي، گفت بگو سِرُّ الله                  

گفتم كه علي، گفت بگو عين الله

          گفتم كه به وصفش چه بگويم گفتا        

      لا حول و لا قوه إلّا بالله

     بر مخزن غيب، باب مفتوح، عليست   

           گيتي همه كِشتي و در او نوح، عليست   

           آن روح كه مبدأ حيات همه است             

در قالب آفرينش، آن روح، عليست

              اين گفت: بزرگ و نامدار است علي         

    آن گفت كه مرد روزگار است علي

               امّا به حقيقت او نه آنست و نه اين           

 آيينة ذات كردگار است علي

                         هر دل كه شكست ره به جايي دارد             

   هر اهل دلي قبله نمايي دارد

                    با آنكه بُود قبلة ما كعبه ولي                  

   ايوان نجف عَجب صفايي دارد

وَ قالَ عَلَيْهِ السَّلامُ: أَفْضَلُ الزُّهْدِ إِخْفاءُ الزُّهْدِ.

و درود خدا بر او فرمود: برترين زهد، پنهان داشتن زهد است.

وَ قالَ عَلَيْهِ السَّلامُ: ‏إِمْشِ‏ ‏بِدائِکَ‏ ما مَشى بِکَ.

و درود خدا بر او فرمود: با درد خود بساز، چندان که با تو سازگار است.

وَ قالَ عَلَيْهِ السَّلامُ: ما أَضْمَرَ أَحَدٌ شَيْئاً إِلّا ‏ظَهَرَ ‏فِى‏ ‏فَلَتاتِ‏ ‏لِسانِهِ‏ ‏وَ ‏صَفَحاتِ‏ ‏وَجْهِهِ‏.

و درود خدا بر او فرمود: کسى چيزى را در دل پنهان نکند جز آنکه در لغزشهاى زبان، و رنگ رخسار، آشکار خواهد شد.

وَ قالَ عَلَيْهِ السَّلامُ: يَابْنَ ادَمَ إِذا رَأَيْتَ رَبَّکَ سُبْحانَهُ يُتابِعُ عَلَيْکَ نِعَمَهُ ‏وَ ‏أَنْتَ‏ ‏تَعْصِيهِ‏ فَاحْذَرْهُ.

و درود خدا بر او فرمود: اى فرزند آدم! زمانى که خدا را مى‏بينى انواع نعمتها را به تو مى‏رساند و تو معصيت کارى، بترس.

وَ قالَ عَلَيْهِ السَّلامُ: مِنْ کَفَّاراتِ الذُّنُوبِ الْعِظامِ إِغاثَةُ الْمَلْهُوفِ، وَ التَّنفِيسُ عَنِ الْمَکْرُوبِ.

و درود خدا بر او فرمود: از کفاره گناهان بزرگ، به فرياد مردم رسيدن، و آرام کردن مصيبت ديدگان است.

وَ قالَ عَلَيْهِ السَّلامُ: ‏مَنْ‏ ‏أبْطَأ ‏بِهِ‏ ‏عَمَلُهُ‏ ‏لَمْ‏ ‏يُسْرِعْ‏ ‏بِهِ‏ ‏‏حَسَبُهُ‏‏.

و درود خدا بر او فرمود: کسى که کردارش او را بجايى نرساند، افتخارات خاندانش او را به جايى نخواهد رسانيد.

وَ قالَ عَلَيْهِ السَّلامُ: ‏قُرِنَتِ‏ ‏الْهَيْبَةُ ‏بِالْخَيْبَةِ، وَ ‏الْحَياءُ ‏بِالْحِرْمانِ‏، وَ الْفُرْصَةُ تَمُرُّ مَرَّ السَّحابِ، فَانْتَهِزُوا فُرَصَ الْخَيْرِ.

و درود خدا بر او فرمود: ترس با نااميدى، و شرم با محروميت همراه است، و  فرصتها چون ابرها مى‏گذرند، پس فرصتهاى نيک را غنيمت شماريد.

وَ قالَ عَلَيْهِ السَّلامُ: مَنْ جَرى فِى ‏عِنانِ‏ أَمَلِهِ ‏عَثَرَ ‏بِأَجَلِهِ‏.

و درود خدا بر او فرمود: آن کس که در پى آرزوى خويش تازد، مرگ او را از پاى درآورد.

وَ قالَ عَلَيْهِ السَّلامُ: ‏أَقِيلُوا ‏ذَوِى‏ ‏الْمُرُوءاتِ‏ ‏عَثَراتِهِمْ‏، فَما يَعْثُرُ مِنْهُمْ عاثِرٌ إِلّا وَ ‏يَدَهُ‏ ‏بِيَدِ ‏اللَّه‏ يَرْفَعُهُ

و درود خدا بر او فرمود: از لغزش جوانمردان درگذريد، زيرا جوانمردى نمى‏لغزد جز آنکه دست خدا او را بلندمرتبه مى‏سازد.

وَ قالَ عَلَيْهِ السَّلامُ: تَذِلُّ الْأُمُورُ لِلْمَقادِيرِ حَتّى يَکُونَ ‏الْحَتْفُ‏ فِى التَّدْبِيرِ.

و درود خدا بر او فرمود: کارها چنان رام تقدير است که چاره‏انديشى به مرگ مى‏انجامد.

وَ قالَ عَلَيْهِ السَّلامُ: ‏مَنْ‏ ‏ضَيَّعَهُ‏ ‏الاَقْرَبُ‏ ‏‏أُتِيحَ‏‏ ‏‏لَهُ‏‏ ‏الاَبْعَدُ.

و درود خدا بر او فرمود: کسى را که نزديکانش واگذارند، بيگانه او را پذيرا باشد.

وَ قالَ عَلَيْهِ السَّلامُ: ‏ما ‏کُلّ‏ ‏‏مَفْتُونٍ‏‏ ‏يُعاتَبُ‏.

و درود خدا بر او فرمود: هر فريب خورده‏اى را نمى‏شود سرزنش کرد.

وَ قالَ عَلَيْهِ السَّلامُ: إِذا وَصَلَتْ إِلَيْکُمْ ‏أَطْرافُ‏ ‏النِّعَمِ‏ فَلا تُنَفِّرُوا ‏أَقْصاها بِقِلَّةِ الشُّکْرِ.

و درود خدا بر او فرمود: چون نشانه‏هاى نعمت پروردگار آشکار شد، با ناسپاسى نعمتها را از خود دور نسازيد.

وَ قالَ عَلَيْهِ السَّلامُ: فِى الَّذِينَ اعْتَزَلُوا الْقِتالَ مَعَهُ: خَذَلُوا الْحَقَّ وَ لَمْ يَنْصُرُوا الْباطِلَ.

و درود خدا بر او فرمود: (درباره آنان که از جنگ کناره گرفتند) حق را خوار کرده، باطل را نيز يارى نکردند.

وَ قالَ عَلَيْهِ السَّلامُ: أَعْجَزُ النَّاسِ مَنْ عَجَزَ عَنِ اکْتِسابِ الِاخْوانِ، وَ أَعْجَزُ مِنْهُ مَنْ ضَيَّعَ مَنْ ظَفِرَ بِهِ مِنْهُمْ.

و درود خدا بر او فرمود: ناتوان‏ترين مردم کسى است که در دوست يابى ناتوان است، و از او ناتوان‏تر آنکه دوستان خود را از دست بدهد.

وَ قالَ عَلَيْهِ السَّلامُ: إِذا قَدَرْتَ عَلى عَدُوِّکَ فَاجْعَلِ الْعَفْوَ عَنْهُ شُکْراً لِلْقُدْرَةِ عَلَيْهِ.

و درود خدا بر او فرمود: اگر بر دشمنت دست يافتى، بخشيدن او را شکرانه پيروزى قرار ده.