سلطان سریر در غدیر است علی

هم جان رسول و هم وزیر است علی

تنها نه به کائنات مولاست علی

بر خاتم انبیا امیر است علی

***

آیات خدا سینجلی می گویند

اسرا خدا ذکر جلی می گویند

احمد به شعف آید و زهرا به سرور

وقتی شهدا علی علی می گویند

***

هر صبح که با نام تو آغاز شود

در سینه نزول رحمت احراز شود

یا رب تو گواهی که ز یک بسم الله

صد ره به محمد و علی باز شود

محمود ژولیده

ایوبم لبریز عیوب آمده ام

با غربت سرشار جنوب آمده ام

بی صبر به خانۀ تو ای صاحب صبر

دنبال دو بیت شعر خوب آمدم

***

دل عاشق عترت محمد باشد

همسایۀ عصمت محمد باشد

انكار امامت علی ای مردم

انكار نبوت محمد باشد

***

من معتقدم كه ذهن كوچك دارد

از آن همه عشق سهم اندك دارد

در دایره ولایت قرآن نیست

هر كس به ولایت علی شك دارد

***

پیمان خداست عهد و پیمان علی

فرمان خداست عهد و فرمان علی

آن روز كه دست ها فراوان بودند

اسلام سپرده شد به دستان علی

***

یك روز هوای نافله خواهم كرد

با غیر علی مقابله خواهم كرد

دنیا هم اگر برابرم صف بكشد

با نام علی مباهله خواهم كرد

ایوب پرند آور

درویش علی گو شده كف می زند امشب

در شادی شاهیِ تو دف می زند امشب

هر نادعلی گو به هدف می زند امشب

زهرا به دلش مهر نجف می زند امشب

قاسم صرافان

گرفته یا علی لب های ما را

ندارد هیچ کس مولای ما را

اگر می شد غزل می گفتم اما

«دوبیتی» بسته دست و پای ما را

***

من آوای جلی را دوست دارم

دعای «ینجلی »را دوست دارم

«دوبیتی» جا ندارد تا بگویم ...

چقدر آقا علی را دوست دارم

***

خدا نام ولی را بُرد بالا

پیام ینجلی را بُرد بالا

تمام دست ها بودند آنجا

ولی دست علی را بُرد بالا

***

خدایا ذکر مان را یا علی کن

سرود بکرمان را یا علی کن

غم امروز و فردا خوردنی نیست

تمام فکرمان را یا علی کن

***

جهان مثل علی مولا ندارد

علیّ عالی اعلا ندارد

خدا گفتن به او کفر است اما

خدا می داند که او همتا ندارد

***

به هر جا رفت دل حرف از علی بود

که قبل از آب و گل حرف از علی بود

از آن روزی که آدم شعر می گفت

مفاعیلن فَعِل حرف از علی بود

***

به بام کعبه بانگ یا علی بود

امام بت شکن مولا علی بود

همان بت هم که یک روزی خدا بود

دلش خوش بود یکجا با علی بود

مهدی صفی یاری

    اوصاف علی به هر زبان باید گفت      این ذکر به پیدا و نهان باید گفت

علی(ع) در روز جنگ جمل به طلحه فرمود: ایا مگر از پیامبر(ص) نشنیدی که روز غدیر درباره من فرمود: من کنت مولاه ... گفت: آری شنیده ام. فرمود: پس چرا به جنگ من آمده ای؟ گفت: در خاطرم نبود!

الغدیر، ج 1، ص 186.

با آنکه حادثه غدیر خم با حضور جمعِ بسیاری اتفاق افتاد و گواهان بسیاری بودند، امّا برخی آن حادثه را کتمان می کردند و با بهانه گیری و نسیان اظهار می کردند که یادمان نیست. علی (ع) چند نفر را نفرین کرد که به دردها و بیماری هایی دچار شدند.

گفته اند که حضرت امیر (ع) بر منبر بود و حاضران را قَسَم داد که هر کس سخن پیامبر (ص) را روز غدیر (اللهم والِ مَنْ والاه...) شنیده است، بایستد و شهادت دهد حضرت (ع) از سه نفر (أنس بن مالک، براء بن عازب و جریر بن عبدالله بجلی) با بردن نام هایشان خواست گواهی دهند. سکوت کردند و بهانه آوردند. با آنکه بودند و می دانستند. امام (ع) نفرین کرد که: خدایا هر کس این گواهی را کتمان کند درحالی که آگاه است او را از دنیا مَبَر تا آنکه نشانی بر او بگذاری که شناخته شود. أنس به بیماری بَرَص مبتلا شد و برای آنکه بَرَص او دیده نشود، همواره عمامه ای بر سر می نهاد و سر و صورت خود را می پوشاند اما سفیدی بَرَص همیشه پیدا بود. براء نابینا گشت و جریر بادیه نشین شد.

فرهنگ غدیر، با اقتباس از «الغدیر»، ج 1، ص 192.

روز غدیری، شبلی به خدمت یکی از علویون رسید و تهنیت گفت و اظهار داشت: ای سید! می دانی رسول خدا دست جدت را گرفت و در میان مردم بلند کرد، اشاره به چه بود؟

سید گفت: نه. شبلی گفت: زنان مصر از جمال یوسف بی خبر بودند و زلیخا را ملامت می کردند زلیخا خواست جمال دلربای یوسف را به آنها نشان دهد. آنها را دعوت کرد و در اتاقی که دو در داشت جا داد و به یوسف گفت از یک در بیا و از در دیگر برو بیرون. زلیخا به زنان گفت: دوست خودم را به شما عرضه می دارم شما از ترنجی که در دست دارید با کارد نصف کنید و نصف آن را به یوسف دهید. چون یوسف وارد شد و چشم زن ها بر او افتاد، از خود بی خود شدند. دست خود بریدند. هم چنین رسول خدا (ص) به بلند کردنِ دست علی(ع) در میان مردم اشاره نمود که این همان مردی است که هرگاه من درباره او سخن گفتم، شما را خوش نیامد و زبان به ملامت گشودید؛ امروز بنگرید که خداوند در حقّ او چه می فرماید و او را چه پایه و منزلتی است.

علی اکبر کرخی، گلبرگ های معرفت، انتشارات حضرت معصومه (س)، 1383، چ 1، ج 1، صص 39 و40.

به پاس گرامی داشت عید غدیر خم، میان مردم رسم است که با هم عقد اخوّت می بندند و با خواندن «صیغه اخوّت» به اموری متعهد می شوند. به نقل محدث قمی(ره) از مستدرک الوسائل شیوه آن چنین است:

شخص دست راست خود را بر دست راست برادر مؤمن خود بگذارد و بگوید: «وَ آخَیتُکَ فِی اللهِ وَ صافَیتُکَ فِی اللهِ وَ صافَحْتُکَ فی اللهِ وَ عاهَدْتُ اللهَ وَ مَلائِکَتَهُ وَ کُتُبَهُ وَ رُسُلَهُ وَ اَنْبِیائَهُ وَ الأَئِمَّه المعصومینَ علیهمُ السلامُ عَلی أنّی إنْ کُنْتُ مِنْ اهلِ الجَنَّةِ وَ الشَّفاعَةِ وَ اُذِنَ لی بِأَنْ اَدْخُلَ الْجَنَّةَ لا اَدْخُلَها إلّا وَ اَنْتَ مَعِی؛ با تو در راه خدا برادر شدم و صفا و مصافحه کردم و با خدا و فرشتگان و کتاب ها و پیامبرانش و امامان معصوم (ع) عهد بستم که اگر من از اهل بهشت و شفاعت بودم و به من اجازه ورود به بهشت دادند، جز همراه تو وارد بهشت نگردم».

آن گاه برادر دیگر با گفتن قَبِلْتُ (قبول کردم) این برادری را می پذیرد. سپس مؤمن نخست بگوید: اَسْقَطْتُ عَنْکَ جمیعَ حقوقِ الاُخُوَّهِ ما خَلَا الشَّفاعَهَ و الدُّعاءَ وَ الزیارَهَ؛ همه حقوق برادری را از تو ساقط نمودم؛ مگر حق شفاعت و دعا و زیارت را آن گاه دیگری نیز بپذیرد.

جواد محدثی، فرهنگ غدیر، نشر معروف، زمستان 86، چ 5، صص 367 و 368.

از همسر مرحوم علامه امینی(ره) نیز نقل شده که: شبی به کتاب خانه ایشان وارد شدم، دیدم علامه امینی(ره) نشسته و مشغول مطالعه است و اطرافش کتاب هایی است اما زارزار گریه می کند. گفتم: چه شده است؟ فرمودند: تمام این کتب را اهل تسنّن نوشته اند و همه در فضائل و مناقب علی(ع) است اما با این همه علی(ع) این قدر مظلوم است.

بابایی، ابراهیم، در محضر علی، مؤسسه مطبوعاتی دارالکتاب جزایری، چ 1، ص 60.

عید غدیر هم سنت ملى ماست؛ چون ملت ما داراى این عقیده و این محتوا و این هویت در ذهن خودش هست. یكى از كارهاى دشمنان این است كه ملتها را از هویت خالى كنند. البته این قضیه، داستان مفصلى است و با دو كلمه، نه مى‌شود ابعادش را نشان داد و نه مى‌شود خطرش را آن‌چنان كه هست، گوشزد كرد. شما در محیط دانشجویى با این سیاست كلى كه شناخته و ناشناخته و پیدا و پنهان وجود دارد، باید مبارزه كنید و مبانى ارزشى را - مبانى‌اى كه حقیقتا تشكیل‌دهنده‌ى هویت ملت ایران است و مى‌تواند آنها را پیش ببرد و صاحب همه چیز كند - حفظ كنید.

امام خامنه ای
08/02/1382

در فصل خطر امیر را گم نکنید     آن وسعت بی نظیر را گم نکنید

امروز ما و جامعه‌ى بشرى، همچنان در دوران نیازهاى ابتدایى بشرى قرار داریم. در دنیا گرسنگى هست، تبعیض هست - كم هم نیست؛ بلكه گسترده است، به یك جا هم تعلق ندارد؛ بلكه همه جا هست - زورگویى هست، ولایت نابحق انسان‌ها بر انسان‌ها هست؛ همان چیزهایى كه چهار هزار سال پیش، دو هزار سال پیش به شكل‌هاى دیگرى وجود داشته است. امروز هم بشر گرفتار همین چیزهاست و فقط رنگ‌ها عوض شده است. «غدیر» شروع آن روندى بود كه مى‌توانست بشر را از این مرحله خارج كند و به یك مرحله‌ى دیگرى وارد كند. آن وقت نیازهاى لطیف‌تر و برترى، و خواهش‌ها و عشق‌هاى به مراتب بالاترى، چالش اصلى بشر را تشكیل مى‌داد. راه پیشرفت بشر كه بسته نیست! ممكن است هزارها سال یا میلیون‌ها سال دیگر بشریت عمر كند؛ هر چه عمر كند، پیوسته پیشرفت خواهد داشت. منتها امروز پایه‌هاى اصلى خراب است؛ این پایه‌ها را پیغمبر اسلام بنیانگزارى كرد و براى حفاظت از آن، مسأله‌ى وصایت و نیابت را قرار داد؛ اما تخلف شد. اگر تخلف نمى‌شد، چیز دیگرى پیش مى‌آمد. «غدیر» این است. در طول دوران دویست‌وپنجاه ساله‌ى زندگى ائمه (علیهم‌السلام) - كه عمر دوران ظهور ائمه از بعد از رحلت پیغمبر تا زمان وفات حضرت عسكرى، دویست‌وپنجاه سال است - هر وقت ائمه توانسته‌اند و خودشان را آماده كرده‌اند تا این‌كه به همان مسیرى كه پیغمبر پیش‌بینى كرده بود، برگردند؛ اما خوب، نشده است دیگر. حالا ماها در این برهه‌ى از زمان، به میدان آمده‌ایم و همتى هست به فضل و توفیق الهى و ان‌شاءالله كه به بهترین وجهى ادامه پیدا كند.

امام خامنه ای
دیدار اساتید و دانشجویان دانشگاه امام صادق(علیه‌السلام)
29/10/1384

غدیر در آثار اسلامى ما به «عیدالله‌الاكبر»، «یوم العهد المعهود» و «یوم المیثاق المأخوذ» تعبیر شده است. این تعبیرات كه نشان دهنده‌ى تأكید و اهتمامى خاص به این روز شریف است، خصوصیتش در مسأله‌ى ولایت است. آن عاملى كه در اسلام ضامن اجراى احكام است، حكومت اسلامى و حاكمیت احكام قرآن است، والا اگر آحاد مردم، ایمان و عقیده و عمل شخصى داشته باشند، لیكن حاكمیت -چه در مرحله‌ى قانونگذارى و چه در مرحله‌ى اجرا - در دست دیگران باشد، تحقق اسلام در آن جامعه، به انصاف آن دیگران بستگى دارد. اگر آنها افراد بى‌انصافى بودند، مسلمانان همان وضعى را پیدا مى‌كنند كه شما امروز در كوزوو، دیروز در بوسنى و هرزگوین، دیروز و امروز در فلسطین و در جاهاى دیگر شاهدش بوده‌اید و هستید - ما هم در ایران مسلمان عریق و عمیق خودمان، سالهاى متمادى همین را مشاهده مى‌كردیم - اما چنانچه حكام، قدرى با انصاف باشند، اجازه خواهند داد كه این مسلمانان به قدر دایره‌ى خانه‌ى خودشان - یا حداكثر ارتباطات محله‌اى - چیزهایى از اسلام را رعایت كنند؛ ولى اسلام نخواهد بود!

امام خامنه ای
16/01/1378

شیعه ، مساله غدیر را پایه و ریشه عقاید شیعی خود میداند.

امام سید علی خامنه ای  

نگين حلقه دنيا غديره                زمين را گنج بي‌همتا غديره

از امر خدا ولایت احیا گردید            ملعون بود آنکه می نماید تردید

فرمود نبی بر همه مولاست علی        تا کور شود هرآنکه نتواند دید

امام صادق علیه‌السلام فرمود: به خدا قسم اگر مردم فضیلت واقعی «روز غدیر» را می‌شناختند، فرشتگان روزی ده بار با آنان مصافحه می‌کردند و بخششهای خدابه کسی که آن روز را شناخته، قابل شمارش نیست.

به امام صادق علیه‌السلام گفته شد: آیا مؤمنان غیر از عید فطر و قربان و جمعه عید دیگری دارند؟

فرمود: آری، آنان عید بزرگتر از اینها هم دارند و آن روزی است که امیرالمؤمنین علیه‌السلام در غدیر خم بالا برده شد و رسول خدا مساله ولایت را بر گردن زنان و مردان قرار داد.
مفهوم «ولایت‏» در حدیث غدیر

قال رسول الله صلی‌الله‌علیه‌و‌آله: یوم غدیر خم افضل اعیاد امتی و هو الیوم الذی امرنی الله تعالی ذکره فیه بنصب اخی علی بن ابی طالب علما لامتی، یهتدون به من بعدی و هو الیوم الذی اکمل الله فیه الدین و اتم علی امتی فیه النعمة و رضی لهم الاسلام دینا. امالی صدوق: 125، ح 8.

رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله فرمود: روز غدیر خم برترین عیدهای امت من است و آن روزی است که خداوند بزرگ دستور داد; آن روز برادرم علی بن ابی طالب را به عنوان پرچمدار (و فرمانده) امتم منصوب کنم، تا بعد از من مردم توسط او هدایت شوند، و آن روزی است که خداوند در آن روز دین را تکمیل و نعمت را بر امت من تمام کرد و اسلام را به عنوان دین برای آنان پسندید.

امام باقر(ع) فرمود: روز غدیر که پیامبر(ص) دست علی(ع) را گرفت و به جانشینی تعیین کرد، ابلیس در جمعِ یارانش صیحه ای بلند کشید. علت را پرسیدند، گفت: اگر این کار سامان بگیرد، دیگر هرگز معصیت خدا نشود.

باز تابید از افقْ روزِ درخشانِ غدیر  /    شد فضا سرشار عطرِ گل ز بستان غدیر

خورشید چراغکی ز رخسار علیست     مه نقطه کوچکی ز پرگار علیست

هرکس که فرستد به محمد صلوات       همسایه دیوار به دیوار علیست